همشهری آنلاین- بهاره خسروی : علیرضا زمانی، تهران‌پژوه، در باره نخستین داروخانه شهر تهران و ماجرای راه‌اندازی آن می‌گوید: «از دوران قاجار و بعد از راه‌اندازی دارالفنون، چند داروخانه یا دواخانه، از جمله دواخانه نظامی، توسط مدرسان رشته داروسازی مدرسه دارالفنون در تهران راه‌اندازی شد. اما قدیمی‌ترین آنها دواخانه نظامیه بود که ارتش ایران بین سال‌های ۱۲۳۳ تا ۱۲۳۹ خورشیدی لوازمش را از یک حراجی در اتریش خرید و اداره آن را به هادی‌خان سرتیپ سپرد.»
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
به گفته زمانی، هادی‌خان ۳۰ سال متصدی داروخانه بود تا اینکه بعد از مرگش اداره داروخانه به خواهرزاده‌اش سپرده شد، اما خیلی زود به دلیل عدم پرداخت حقوق کارکنان از سوی دولت، به عبدالحسین‌خان نظامی، از دانش‌آموختگان رشته داروسازی دارالفنون، و ارتش واگذار شد. چراغ این داروخانه قدیمی تقریباً تا سال ۱۳۶۷ روشن بود و در همین خیابان چراغ‌برق (امیرکبیر فعلی) فعالیت داشت.
این تهران‌پژوه در بخش دیگر صحبت‌هایش به ماجرای اهدای این داروخانه به موزه پزشکی ایران اشاره می‌کند: «آخرین وارث این داروخانه مرحوم امیرهوشنگ نظامی بود که همسرش، دکتر زرین‌دخت شرقی، سال ۱۳۸۱ داروخانه را با کمک عکس‌های قدیمی و قطعات باقیمانده از قفسه‌های داروخانه، با هزینه شخصی، به شکل سابق بازسازی و به موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران اهدا کرد. در این داروخانه که حالا به موزه تبدیل شده، اسناد و مکاتبات مربوط به طلب عبدالحسین‌خان از وزارت جنگ و نیز دفاتر دواخانه که در آن تاریخ نسخه، نام طبیب، نام بیمار، ترکیب داروها و قیمت آن درج شده، موجود است.»
ناگفته نماند که عطارها و حکیم‌باشی‌ها هم در تهران قدیم با توجه به اطلاعاتی که از خواص گیاهان دارویی داشتند در زمینه تجویز دارو نقش پزشک‌های امروزی را داشتند. علیرضا زمانی با ذکر این نکته، گریزی می‌زند به استفاده از گیاهان دارویی تا پیش از شکل‌گیری نخستین داروخانه‌ها: «نخستین داروی خارجی که وارد ایران و تهران شد، «گنه‌گنه» بود که یک پزشک انگلیسی به نام کورمیک برای معالجه تب نوبه عباس‌میرزا استفاده کرد. اما نخستین قدم برای راه‌اندازی داروخانه وقتی برداشته شد که ناصرالدین‌شاه از فرنگ برگشت و تصمیم گرفت بیمارستانی به سبک اروپایی در تهران دایر کند. این بیمارستان یک دواخانه داشت که دو نفر به نام‌های میرزافرهاد و میرزاعنایت‌الله آن را اداره می‌کردند؛ نکته قابل توجه هم این بود که در این داروخانه به جای داروهای اروپایی، بیشتر داروهای گیاهی فروخته می‌شد و به همین دلیل هم به عطارخانه معروف بود.»
نظر شما